Mentale luik
Daarnaast heeft Tessa Kieboom (2017) ook het mentale luik beschreven. Om het intellectueel talent tot ontwikkeling te laten komen, moet een bepaalde weg worden afgelegd. Het is geen gegeven dat constant beschikbaar, onmiddellijk bruikbaar en altijd toepasbaar is, maar vraagt juist veel ondersteuning, vorming en coaching. Onderstaand worden elf embodio's beschreven die ervoor zorgen dat het potentiële van de (hoog) begaafde niet tot volle ontwikkeling komt. Niet alle (hoog) begaafden ervaren alle embodio's deze zijn persoonsgebonden.
Jezelf zien als norm
Bij de prestaties die de (hoog) begaafden leveren hebben zij het gevoel dat het allemaal vanzelf komt en ze vinden dat ook heel gewoon. Zij begrijpen niet dat dit voor andere mensen niet op dezelfde manier verloopt. Ze beschouwen zichzelf als norm en dat heeft gevolgen. Al zij zichzelf als norm zien kan dit er toe leiden dat iemand steeds hogere eisen aan zichzelf, maar ook aan de omgeving gaat stellen. Deze leerlingen beseffen zich niet dat zij zichzelf als norm zien, raken teleurgesteld in anderen of gaan zichzelf nog hogere eisen opleggen.
Iets bereiken kost tijd
Omdat bij veel (hoog) begaafden alles gemakkelijk af gaat en het weinig tijd kost, hebben zij niet door om iets te kunnen bereiken ze er tijd aan moeten besteden.
Communicatie
(Hoog) begaafden hebben vaak de gewoonte om snel en direct te zijn met woorden. Ze praten zoals ze denken. Sommige (hoog) begaafden zijn direct en to the point, terwijl andere (hoog) begaafden moeilijker structuur in hun gedachten kunnen aanbrengen. Nog anderen denken zo ver vooruit dat zij bijvoorbeeld al vragen stellen over iets wat nog niet vertelt is. Veel (hoog) begaafden pakken de communicatie analytisch en kritisch aan. (Hoog) begaafden krijgen regelmatig te horen dat zij slechte communicators zijn, omdat ze dit vaak te horen krijgen, gaan ze zichzelf vragen stellen over communiceren. Echter geldt dit lang niet bij alle (hoog) begaafden. Er zijn ook veel (hoog) begaafden die wel sterk zijn in communicatie.
Comfortzone verlaten
Wat hierbij opvalt is dat (hoog) begaafden snel omschakelen van het denken in mogelijkheden naar het denken in problemen en moeilijkheden. Hierdoor gaan ze bepaalde uitdagingen niet aan, ook al zouden ze dit wel willen.
Een fout moet triggeren om het beter te doen
Veel (hoog) begaafden zijn niet gewend te ervaren dat fouten maken mag. Het gevolg hiervan is dat ze vaak fouten maken vermijden. Als er een groot risico ontstaat er dan fouten gemaakt kunnen worden, zijn er veel (hoog) begaafden die afhaken, bevriezen of stoppen.
Lege toolbox
In een toolbox zitten hulpmiddelen die nodig zijn om een doel te kunnen bereiken. In de praktijk is gezien dat (hoog) begaafden moeite hebben met het benutten van tools, omdat de toolbox in de loop der jaren niet verder is aangevuld.
Heftige emoties
Emoties kunnen hoog oplopen bij (hoog) begaafden. Deze emoties ontstaan vooral tussen de (hoog) begaafde en de omgeving. De ene (hoog) begaafde ervaart de mismatch als normaal, terwijl anderen er onder kunnen lijden. Door de heftige emoties kan het functioneren van de (hoog) begaafde belemmerd worden. Emoties sturen het gedrag en bepalen de beslissingen die genomen moeten worden.
Overpresteren
Deze embodio komt veel voor bij mensen die gewend zijn hoge prestaties neer te zetten en ook hoge prestaties neer willen zetten. Zij willen alles kennen en kunnen en zijn ook bereid de nodige tijd eraan te besteden en er inspanningen voor te leveren. Zij halen plezier uit het halen van goede cijfers.
Weerstand
Dit is een embodio die een belemmering in het functioneren kan veroorzaken. Weerstand kan optreden wanneer je het gevoel hebt niet te worden begrepen, wanneer je je onrechtvaardig behandeld voelt, wanneer je ergens het nut niet van inziet of wanneer je je ergens aan ergert. Bij (hoog) begaafden valt op dat de vormen van weerstand zeer kritisch en pijnlijk kunnen zijn. Het kan zijn dat er zelfs uitspraken worden gedaan die u niet verwacht bij de leerlingen. Dit uit zich vaak in kwetsend en agressief taalgebruik, woedeaanvallen en agressieve buien.
Sociale omgang
Het komt bij (hoog) begaafden voor dat zij sociaal contact ontlopen. Vooral onbekende sociale situaties zijn voor hen een probleem. Als de sociale omgang niet goed verloopt en je vergrootglas van hoogbegaafdheid begint te werken, dan voelt de (hoog) begaafde haarfijn aan dat anderen je niet begrijpen en dat jij ook sociale signalen van anderen niet begrijpt. Sociaal zijn of niet sociaal zijn heeft niets met (hoog)begaafdheid te maken dit komt bij alle mensen voor.
Anders zijn
(Hoog) begaafden voelen zich vaak anders dan de anderen. Eigenlijk zou het heel gewoon moeten zijn dat je anders bent, iedereen is anders. Toch is anders-zijn een embodio geworden. Contact met ontwikkelingsgelijken is daarom heel belangrijk. Ze zien het als een grote meerwaarde om met verschillen tussen mensen te kunnen omgaan en zijn in staat om het beste van anderen en zichzelf naar boven te halen.
